Dija diçka për Shqipërinë dhe shqiptarët sepse kisha patur mundësi të hyja në Shqipëri në kohën e Enver Hoxhës, por nuk dija pothuajse asgjë për Kosovën në fillim të viteve tetëdhjetë. Në Bruksel (Belgjikë) një herë ndaluam me autobusin pranë mbishkrimit ‘Vdekje Jugosllavisë’ në një mur të shkruar në shqip. Të gjithë ne udhëtarët e rritur në komunizëm nuk mund ta kuptonim pse në vitin 1981 dikush do të dëshironte vdekjen e Jugosllavisë, megjithëse ne të rinjtë kishim një parandjenjë se nuk ishte tamam ashtu siç na u portretizua. Për të pa informuarit shqiptarët e Kosovës ishin ‘shiptarë’, irredentistë (kështu i quhenin), kurse për mua këta ishin pastiçierët që bënin akullore dhe pasta të mira. Pasi mbarova shërbimin e detyrueshëm ushtarak, kuptova se kishte një problem mes serbëve dhe shqiptarëve, por nuk e dija se çfarë ishte atëherë, sepse shqiptarët ishin shumë të rezervuar ndaj kroatëve. Vetëm nga fundi i viteve tetëdhjetë fillova të kuptoj marrëdhënien serbo-shqiptare, e cila ka disa ngjashmëri me marrëdhëniet serbo-kroate.
Në këtë libër ‘Serbia dhe Shqiptarët’, autorja e jashtëzakonshme Ljubica Štefan, juriste dhe historiania kroate, e cila shkroi dhjetra libra që trajtojnë kryesisht gjenezën e historisë serbomadhe, nga viti 1878 deri në vitin 1989. Është e rëndësishme të theksohet se të gjitha burimet e cituara në këtë libër janë serbe. Prandaj, përmbajtja e librit nuk është antiserbe (kroate, shqiptare, boshnjake, maqedonase, malazeze, sllovene, bullgare, hungareze, rumune, gjermane, austriake etj.), por serbe.
Më shumë se 100 vjet më parë, një numër i vogël intelektualësh serbë e kuptuan se pasojat e nazizmit serb (Serbia e Madhe) do të ishin katastrofike për të ardhmen e Serbisë. Sot e dimë se armiqtë më të mëdhenj të serbëve nuk janë popujt që kufizohen apo jetojnë me ta apo bashkësia ndërkombëtare, por ekskluzivisht nazizmi serb (i dokumentuar qartë në literaturën historike) i cili nxit tërbimin dhe vetëshkatërrimin. Edhe vetëvrasja kolektive e një kombi është një kërcënim për të gjithë joserbët që jetojnë ose në kufi me serbët. Dhe kështu për 150 vjet, për shkak të politikës së Serbomadhe, serbët kanë dëshmuar se nuk mund të jetojnë me kombet e tjera, sepse qëllimi i tyre është gjithmonë i njëjtë (3P): t’i serbizoj, t’i dëbojnë ose t’i vrasin jo serbët. Dimë shumë për përvojën kroate me serbët, si dhe për përvojën boshnjake, veçanërisht në Bosnjën e viteve nëntëdhjetë, dhe pas këtij libri edhe për përvojën shqiptare.
Për të kuptuar përmbajtjen e librit dhe dallimin ndërmjet serbëve dhe shqiptarëve, duhet të citohen serbët të cilët thonë: “Deri sa kryengritësit shqiptarë po çarmatosnin dhe lironin oficerët dhe ushtarët serbë të kapur, serbët nizhbannezuan. Bëhet fjalë për gjenocidin ndaj shqiptarëve, të cilin e kreu politika e Serbomadhe nga gjysma e dytë e shekullit XIX deri në fillim të shekullit XXI. Po, serbët në ekspeditat e tyre plaçkitëse dhe ekspeditat për të ndëshkuar shqiptarët ‘tamanili’, që përmendet në shumë vende në libër. Përderisa serbët dhe shqiptarët jetonin kryesisht në harmoni në kohën e turqve, pas tërheqjes graduale të turqve nga territoret e pushtuara, serbët, përveç turqve, në të njëjtën masë i persekutuan edhe shqiptarët. Të gjithë popujt me të cilët jetuan, befas u bënë armiq të serbëve dhe të gjithë ata popuj u befasuan dhe u tronditën nga një ndryshim kaq i papritur i sjelljes serbe dhe nuk ishin të gatshëm t’i kundërshtonin. Qëllimi kryesor i nazizmit serb ishte dalja në det dhe duke qenë se rruga më e shpejtë për në det ishte përmes Shqipërisë dhe për të shmangur një konflikt me shqiptarët, arsyetimi i serbëve ishte të shkonin dhe të dëbonin turqit, që të ishin shqiptarë. Po, serbët e shfrytëzuan këtë “naivitet” shqiptar dhe filluan një gjenocid shekullor kundër shqiptarëve. Serbia filloi t’i dëbojë shqiptarët nga rrethina e Nishit që në vitin 1877 (dhe ndoshta edhe më herët). Versionet zyrtare serbe ishin se shqiptarët ikën për shkak të krimeve të tyre dhe dogjën shtëpitë e tyre dhe shkatërruan fshatrat nëpër të cilat kalonin. Të tilla histori i kemi dëgjuar vazhdimisht që nga shekulli i 19-të, ku të gjitha krimet i bëjnë të tjerët, jo serbët. Si në vitin 1877, ashtu edhe në vitin 1912, serbët u premtuan shqiptarëve ‘paqe dhe përparim’ dhe më pas i mashtruan dhe vazhduan t’i vrasin. Një vit më vonë, serbët u detyruan të tërhiqen nga Shqipëria për shkak të presionit ndërkombëtar (në vitin 1912 serbët u kërcënuan nga fuqitë e mëdha përveç Rusisë dhe u detyruan të tërhiqen) dhe jo shumë kohë më pas, Shqipëria u bë një shtet princëror. kuptojnë lidhjen mes rusëve dhe serbëve, është e nevojshme të përmendet se të gjitha luftërat kundër turqve në vitet 1875, 1877, 1885 etj, janë bërë nga serbët me urdhër të Rusisë. “Priftërinjtë” ortodoksë bënë emër në të gjitha luftërat. Qysh në vitin 1912, krerët e Serbisë jepnin deklarata në gazetat ndërkombëtare për Serbinë e Madhe dhe Kisha Ortodokse Serbe, së bashku me shtypin shtetëror, vazhdimisht nxit urrejtje kundër shqiptarëve.
Është gjithashtu interesante të përmendet se në kohën e turqve, Kisha Ortodokse Serbe mblidhte taksa nga serbët duke përdorur vetë turqit, dhe në këmbim serbët do të dërgoheshin në ushtrinë turke. Serbët thonë: “Kisha serbe po zgjerohet, duke ndjekur gjurmët e ushtrisë turke, e cila po pushton rajone të reja dhe në të cilën serbët marrin pjesë si ushtarë e më pas si kolonë”. Lexuesi tani duhet të pyesë veten “Cila është e vërteta dhe cila është gënjeshtra në marrëdhëniet serbo-turke të asaj kohe?”. Në tekstin e historisë për priftërinjtë e ardhshëm ortodoksë thuhet: “Është në interes të besimit ortodoks t’i nxisim njerëzit, t’u presësh gjuhën, t’i përndjekësh nga shtëpitë e tyre dhe t’i zhdukësh”. Mund të thuhet, siç shkruhet në libër: “Ndjenja e filantropisë u zhvillua nga serbët ortodoksë deri në kulm”. Për ta shqiptarët nuk janë njerëz, por gjysmë njerëz (kështu thotë presidenti serb i qeverisë së parë të mbretërisë SHS).
Është interesante të krahasohet taksa turke me atë serbe. Nën turqit, serbët ua jepnin turqve dhjetë për qind të të ardhurave të tyre, ndërsa nën serbët, shqiptarët ua jepnin serbëve gjysmën e gjithçkaje që kishin. Në bazë të gjithçkaje që dimë, shqiptarët ishin më mirë nën turqit sesa nën serbët, megjithëse shqiptarët luftuan kundër turqve.
Ashtu si kroatët (dhe të tjerët), teoria “shkencore” serbe u mohon shqiptarëve kombësinë, kulturën, territorin etj., kështu që edhe Skënderbeu i famshëm (shek. XV) nuk është shqiptar.
Shtypi i huaj herë pas here paralajmëronte për mizoritë serbe, por politika zyrtare serbe gjithmonë i mohonte krimet. Është e rëndësishme të dihet se populli serb nuk është fajtor për krimet e shumta që dalin nga politika e Serbisë së Madhe. Sipas regjistrimit të vitit 1900, katër të pestat e popullsisë në Serbi ishin analfabete dhe një popullatë e paarsimuar është e lehtë për t’u manipuluar. Krahasuar me vendet e tjera, Serbia në fillim të shekullit të 20-të kishte relativisht numrin më të madh të oficerëve ushtarakë dhe më pak mjekë. Dy të tretat e kredive të shtetit shkuan për ushtrinë, megjithëse ushtari mesatar serb ishte i uritur më shpesh sesa ishte i ngopur për shkak të korrupsionit të kudondodhur.
Edhe në Mbretërinë e Jugosllavisë, shqiptarët nuk ishin më mirë. U vranë, u konfiskuan tokat, u detyruan të asimilohen dhe të emigrojnë. Nuk pushoi së ndërhyri në marrëdhëniet e brendshme të Shqipërisë (oficerët serbë dhe rusë me mercenarë kontrollojnë Shqipërinë) derisa Italia shfaqi interes për të. Sa për kroatët, as Lidhja e Kombeve (sot OKB) nuk tregoi interes serioz për shqiptarët. Nëse ai nuk do të vritej brutalisht me urdhër të mbretit serb në vitin 1931, një nga themeluesit e albanologjisë në botë mund t’u kishte ndihmuar shumë shqiptarëve në luftën e tyre për pavarësi. Bëhet fjalë për Milan Šufflay.
Studentët serbë thonë: “Serbët ndërmorën serbizimin e dhunshëm të popujve joserbë me metoda të tilla barbare që nuk u zbatuan as në kohën e sundimit feudal turk”, dhe do të shtonim se të njëjtën gjë po e bëjnë edhe sot përmes mediave.
Shqiptarët luftuan pa përkrahje ndërkombëtare aq sa mundën, aq heronj, si Bajram Curio, u regjistruan. Në libër përmenden 150.000 shqiptarë të masakruar pas Luftërave Ballkanike (diku ky numër është 120.000). Rreth 700.000 shqiptarë nga Kosova ishin pa asnjë të drejtë. Nuk është çudi që shembja e Mbretërisë së Jugosllavisë u përshëndet nga popullata shqiptare e Kosovës si çlirim i tyre (ashtu si edhe kroatët). Pastaj erdhën italianët dhe më vonë në Jugosllavinë komuniste shqiptarët e ndjenë në lëkurën e tyre atë që kaluan kroatët gjatë dy luftërave botërore.
Mund të thuhej shumë më tepër, por shkurt: shqiptarët kanë qenë gjithmonë gjysmë njerëzorë për politikën e Serbisë së Madhe, ndaj vrasja e një shqiptari nuk ishte as mëkat dhe as krim. Edhe pse shumica e vendeve të botës e kanë njohur Kosovën, ka ende vende për të cilat shqiptarët janë, supozoj, gjysmë njerëz.
Dhe për të përfunduar, vetëm kur presidenti serb të vijë në Prishtinë dhe të gjunjëzohet dhe të kërkojë falje nga populli shqiptar, do të plotësohen kushtet që pas 150 vjetësh shtypjeje serbe të të vetmit komb në Evropën Juglindore që i ka rrënjët. për ilirët e lashtë (dhe pasi një komb i qytetëruar nuk pretendon të drejtat e tij historike), marrëdhëniet shqiptaro-serbe mund të përmirësohen. Unë them ‘ndoshta’, sepse diplomacisë së Serbisë së Madhe nuk mund t’i besohet më. Dhe në këmbim, diku në Kosovë, shqiptarët do të duhej t’i ngrinin një përmendore njërit prej serbëve që dëshmuan se kanë luftuar vërtetë për të drejtat e shqiptarëve. Nëse nuk ndodh ky respekt i ndërsjellë, pas pesëdhjetë vjetësh shqiponja e zezë dykrenore do të fluturojë mbi Serbi (si të mbjellësh, ashtu do të korrësh).
Për të kuptuar më mirë gjithçka të shkruar deri më tani dhe për të kuptuar keqdashjen e ‘të mëdhenjve’ në stilin ‘përça dhe sundo’ në 150 vitet e fundit, që ka sjellë më së shumti tragjedi në Evropën Juglindore, do të bëj pyetjen e mëposhtme. : A ka ndonjë ngjashmëri mes qëndrimit të ‘Beogradit ndaj shqiptarëve’ dhe qëndrimit të ‘Brukselit ndaj kroatëve’? Po eshte.
Në 22 vitet e fundit, Brukseli i ka privuar kroatët nga pavarësia e tyre (71% e elektoratit kroat në referendum tha JO anëtarësimit në BE ose nuk votoi), imponoi një ‘elitë’ politike dhe ekonomike pa karakter dhe të korruptuar që paralizoi gjyqësorin. në atë mënyrë që shumica e qytetarëve u privuan nga e drejta, vodhën referendumet dhe do të vjedhin kunat, kryeqytetin kroat të tjetërsuar në mënyrë jo transparente, pushtoi dhe ndot hapësirën mediatike kroate, i poshtëron çdo ditë, zbaton politikën e ‘ose asimilimit në evropianë. apo shpërngulje”, e solli Kroacinë dhe Evropën Juglindore në prag të luftës etj. akte kriminale dhe dëshmi se për shkak të arbitraritetit arrogant të individëve (diktatorëve) gjyqësori nuk funksionon. Është një gjenocid ndaj kroatëve që do të mbetet i regjistruar në histori. Dhe tani ende na mohohet kënaqësia e vetme (bekimi i politikanëve të korruptuar me vezë të kalbura) që ka hyrë në kategorinë e terrorizmit. Kjo nuk është BE siç na është paraqitur. Është sundimi i një oligarkie nga autokracia me një sens të rremë demokracie. Nëse do të dëgjohej burokracia e paaftë e Brukselit, Kroacia do të ishte ende e pushtuar, Kosova do të ishte pa shqiptarë dhe po të mos kishte sot ukrainasit, rusët do të hynin në Berlin për një javë dhe në Paris për dhjetë ditë.
dr. Ivica Tijardovi
Razgovor o ovom članaku