Odbijanje Srbije da podrži sankcije Rusiji koju su u više paketa posle njenog napada na Ukrajinu usvojile Evropska unija i Sjedinjene Američke Države, pre svega, ali i druge uticajne zemlje sa izuzetkom Kine, jedno je od najvažnijih političkih pitanja koja stavlja na probu i nastavak pridruživanja Srbije EU.
Sankcije su bile i jedno od ključnih pitanja nedavne izborne kampanje, a deo sada parlamentarnih stranaka – pre svega Socijalistička partija Srbije (SPS) kao deo vlasti, te tri desne do sada opozicione stranke DSS, Dveri i Zavetnici – oštro se protive sankcijama, navodeći da je Rusija oduvek bila zaštitnica Srbije.
Te stranke kritikuju i nedavnu odluku Srbije koja je podržala izbacivanje Rusije iz Saveta UN za ljudska prava, kao i prethodnu kojom su UN osudile agresiju Rusije na Ukrajinu, te ih direktno dovode u vezu sa eventualnom podrškom Srbije sankcijama protiv Rusije iako nijedan zvanični državni organ takvu odluku (još) nije nagovestio.
Za poziciju Srbije razumevanje je iskazao i portarol Kremlja Dmitrij Peskov odmah posle odluke o isključenju Rusije iz Saveta UN za ljudska prava ocenom kako su prijateljske zemlje glasale za iskljucenje zbog prinude na rusofobiju, dok je izjava Marije Zaharove suprotno tome osuda.
Nesporno je da je Ruska Federacija u više navrata osudila bombardovanje SRJ, poslednji put 2019, povodom 20. godišnjice agresije na SRJ, kako se navodi u tekstu ruski parlament ponovo osudio bombardovanje srj.
No, u vreme ratova na području bivših SFRJ i SRJ u poslednjoj deceniji XX veka, Savet bezbednosti UN usvojio je više od 150 rezolucija povodom raspada SFRJ i ratova na tom prostoru, a desetak rezolucija predviđalo je kaznene mere protiv tadašnje SR Jugoslavije.
Sve rezolucije usvojene su pretežno jednoglasno, a kao stalna članica SB UN Rusija ni u jednom od tih slučajeva nije iskoristila pravo veta i sprečila uvođenje sankcija.
Prve sankcije koje su se odnosile na zabranu izvoza oružja u tadašnju SFRJ uvedene su 26. septembra 1991, a 30. maja 1992. Savet bezbednosti UN usvojio je Rezoluciju 757 o SRJ, kojom se Srbiji i Crnoj Gori, kao glavnim krivcima za rat u BiH, uvode sankcije bez presedana u istoriji UN.
Moskva je u Savetu bezbednosti UN iskoristila pravo veta samo u decembru 1994, sprečivši usvajanje rezolucije kojom se, zbog teške humanitarne situacije na području Bihaća, tražila striktnija kontrola granica SRJ sa Hrvatskom i BiH, a nekoliko puta se uzdržala od glasanja.
O sankcijama kojima je Jugoslavija bila izložena devedesetih ne samo u UN, već i u sadašnjoj EU, opširnije je za Danas pisala Tanja Miščević u tekstu tranzicija i evropeizacija Srbije isto ili razlicito.
Iako nije direktno vezano za pitanje sankcija, o odnosu Ruske Federacije prema SRJ, odnosno Srbiji, svedoči i odluka Vladimira Putina od 5. maja 2003. da povuče ruske mirovne snage sa prostora bivše Jugoslavije.
Pre toga su ruski vojnici još 1999. godine prvi napustili aerodrom Slatina u Prištini.
danas.rs
Razgovor o ovom članaku