Nga Auron Tare
Në kulmin e debatit publik për prishjen e Piramidës në Tiranë nga Kryeministri i asaj kohe Berisha, ftova të fliste në mbrojtje të trashëgimisë sonë historike edhe Giora Solar. Prof.Solar ish-Sekretar i Përgjithshem i ICOMOS dhe drejtues i Getty Center në Kalifornia është ndër ekspertët më të mirë në botë në fushën e trashëgimisë kulturore, sot këshilltar i Qeverisë Izraelite për trashëgiminë dhe njohës i shkëlqyer i Butrintit.
Në një dalje publike në TV, prof.Solar I tregoi publikut shqiptar një rast domethënës si Israeli sillet me të kaluarën e tij historike. Bëhet fjalë për shtëpinë e Al Hyseinit, Myftiut të Madh të Jeruzalemit.
Myftiu i Madh i Jeruzalemit, një figurë shumë e rëndësishme e palestinezëve, ishte ndoshta figura më e rëndêsishme arabe e përfshirë në mbështetjen aktive të nazizmit. Ishte një personazh kaq i rëndësishëm për Gjermaninë, sa Hitleri e priste gjithmonë në audiencë private për të diskutuar me të çështjet e Lindjes së Mesme.
Në kujtimet e tij të shkruara pas luftes, Al Huseini tregon se shefi i SS, Himler i kishte treguar në konfidencë mbi programin e spastrimit të popullatës hebraike në Europë. Shifrat e kishin suprizuar Muftiun e Madh. E megjithatë mbështetja e tij për Hitlerin dhe doktrinen naziste vazhdoi deri në ditën e fundit të atij regjimi.
Al Hysein dhe familja e tij e fuqishme ndërtuan në Jeruzalem një prej godinave impresionante në kuartetin palestinez. Pas Luftes edhe pse Muftiu i Madh u përpoq shumë tē pengonte mbërritjen e izraelitëve në tokën e Palestinës nuk ia doli dot, duke shkuar përfundimisht në ekzil.
Shtepia e Al Hyseinit sot në Jeruzalem po i nenshtrohet nje restaurimi profesional per ta kthyer në nje godine me sherbime publike per komunitetin por edhe si symbol per te treguar se historia nuk eshte asnje here bardhe e zi.
Modeli se si e shikon Israeli historine e vet eshte mjaft interesant per te kuptuar se vlerat historike te nje godine nuk mbartin detyrimisht vlerat e pronarit te saj apo doktrinat dhe vijen politike te ndertuesve te saj.
Nëse do te ishte keshtu shume godina private apo publike si ne Gjermani si ne Itali duhet te ishin shkaterruar si ndeshkim per dokrinen raciste dhe anti perendimore te atyre qe i i ndertuan.
Nê kete fryme mendoj duhet parë debati qe po behet per restaurimin e ish-shtepise se nazistit te njohur kosovar Xhafer Deva. Xhafer Deva ishte nje pro nazist i cili besonte se Gjermania e kohes do te shpetonte ekspansionin sllav ne Kosove. Ishte nje njeri qe kete besim e beri si askush tjeter realitet ne veprimet e tij kunder forcave pro-aleate ne Shqiperi.
Historia e ka gjykuar bashkepunetorin Xhafer Deva dhe per kete nuk ka asnje iluzion. Por denimi i shtepise se tij me rrenim i ngjan shume denimit te kalit te Petrit Dumes.
Aq me keq kur kesaj filozofie i bashkohet ndonje ambassador i huaj apo ndonje rrogetar i BE te cilet nuk kane ndershmerine e duhur per te pare modele te ngjashme ne vendet e tyre.
Si njeri qe merrem me Trashegimine Kulturore jam pro dhe e mbeshtes idene e mikut tim Hajrulla Çeku per ta restauruar godinen e ish-Ministrit te Brendshem te qeverise kuislinge pro gjermane si nje shenje e rendesishme historike jo vetem per vlerat e trashegimise kulturore por edhe si nje shenje per brezat e ardhshem per te treguar historine ashtu sic ajo ishte me te gjitha drite-hijet e saj.
Poshte pllakes qe do vendoset ne hyrje te godines se restauruar duhet te shtohet edhe shenimi i meposhtem:
Xhafer Deva ish-Minister Kuisling. Mbeshtetes i Gjermanise Hitleriane 1942-1944. Bashkepunetor i rendesishem i Operacioneve Klandestine te CIA-s ne Ballkan 1946 -1957. Vdiq ne Kaliforni ne 1977.
Botuar në DITA
Diskutim rreth këtij postimi