Prof. dr. Dževad Jahić, predsjednik Savjeta za bosanski jezik i književnost pri Vijeću kongresa bošnjačkih intelektualaca (VKBI) rekao je da pojmovi “Bosanac” i “Bošnjak” imaju suštinski isto značenje. On je u nedavnom intervjuu za jednu regionalnu televiziju u Sarajevu objasnio izvor i značenje riječi: Bošnjanin, Bošnjan, Bošnjak i Bosanac, dokazujući da ovi pojmovi imaju isti korijen (od riječi “Bosna”) i suštinski jednako značenje tj. da su sinonimi.
Tako za riječ “Bošnjak”, dr. Jahić objašnjava: “Čisto jezički, ovaj etnik formira se pomoću osnove Bos-, na koju se dodaje južnoslavenski sufiks -(n)jak, a čije širenje uveliko potpomaže i interferencija sa govornim i pisanim turskim jezikom.
…
Napominjemo da je naziv Bošnjak u označavanju bosanskog etnosa najutemeljeniji i najrašireniji kad se radi i o njegovom bilježenju u pisanim izvorima i o upotrebi u govornom jeziku, odnosno u svijesti izvornih govornika i samoga bosanskog jezika”.
Dr. Jahić zatim objašnjava porijeklo i značenje riječi “Bosanac”.
“Etnik Bosanac po svome porijeklu je najmlađi i vezuje se za novije vrijeme u odnosu na ove prethodne, vremenski mu pretpostavljene, odnosno starije po nastanku i upotrebi. Tvori se također od iste osnove Bos-, pri čemu izmjene nekadašnjih poluglasa u slaboj ili jakoj poziciji igraju ulogu, pa se, u granicama savremenog jezika i njegovih tvorbenih tipova, ovaj oblik na drukčiji način shvata i tumači.
…
Lingvistički, zapravo onim što svaki pojedinačni naziv suštinski označava, ne postoji nikakva razlika između svih ovih naziva, u čijim je osnovama uvijek Bos-, dakle oznaka konkretnoga bosanskoga prostora, države i njenoga historijskog, kulturnog i jezičkog bića. Iskonska teritorijalna pripadnost Bosni kao historijskom faktu jeste ono osnovno što sve ove nazive vezuje među sobom i što ih na svoj način čini ‘unutarlingvistički sinonimnim’. Jedina bitna razlika među njima je u tome što oni po svome nastanku i široj upotrebi idu jedan za drugim u vremenskom nizu (jedni stariji, a drugi mlađi).
To, međutim, ne znači da suštinski ne označavaju isto. Oni to svakako označavaju, jer im je i u tvorbenom i u značenjskom temelju zemlja Bosna, njen prostor, njena viševjekovna historija i savremena opstojnost, oko koje se i dan-danas igraju raznorazne igre svojatanja, negiranja”, rekao je dr. Jahić.
Dakle, etnička pripadnost Bošnjacima ili Bosancima vezana je isključivo za teritorij Bosne.
E sad, uzimajući u obzir ove fakte, s jedne strane i s druge činjenicu da riječi “Sandžaklija” i “Bosanac” nikada ni u teoriji niti u praksi nemaju jednako značenje, faktički se postavlja pitanje: kako može Sandžaklija biti Bošnjak ?
Iz ovog konteksta je to neizvodljivo, nemoguće.
Istina, u Sandžaku žive ljudi, osim Albanaca, Turaka, Crnogoraca, srba, koji se osjećaju i izjašnjavaju kao Bošnjaci.
Međutim, ovo je apsurd koji se ni teoretski ne može nikako objasniti ni opravdati.
Na lingvistima, filolozima, historičarima i drugim stručnjacima koji se bave ovom problematikom u Sandžaku je da Sandžaklijama objasne da je uvođenje pojma Bošnjak za identifikaciju ovdašnjeg stanovništva bilo trenutni politički egzibicionizam i ništa više. Te 1993. godine je sandžačko političko rukovodstvo, izvodeći taj egzibicionistički ‘bočni skok’, pokušalo osloboditi ovaj narod srpske genocidaške okupacije i s tog aspekta gledano je to falsifikovanje sandžačkog identiteta možda opravdano. Jer, u pitanju je opstanak, a tada je za spas “sve dozvoljeno”.
Međutim, sada kad je taj eksperiment ostao bez uspjeha, nije dao nikakve rezultate u smjeru oslobođenja, mi Sandžaklije nemamo razloga više podržavati taj falsifikat. Štaviše, svi historijski spisi i dokumenti ukazuju da do te 1993. godine nikada Sandžaklije nisu bili Bošnjaci. Dakle, nemamo više razloga da sami sebe lažemo.
Autor: Erkin Daca
Razgovor o ovom članaku