Sandzak ima dugu i burnu historiju, u kojoj se njegova sudbina predamala ren S radilice vremenske periode i dogadaje. U novijoj historiji ovoga područje odno je značajan period Druging sjenkog rata, tokom kojeg je bilo pod upravom Zemaljskog antifašističkog vijeća narodnog odohodenja Sandžaka, sto je doprinijdo aplamsavanju narodnooslobodilačke borbe i krenju narodnoodobodilačkogs dueta ne samo na ovom području već i lire. Međutim, postavom Nove Jugoslavije, indiak nije prerastao u njenu saveznu jedinicu, pa se od sada vode the ramprave o om presedanu, ali i njegovoj budućnosti.
Od uspostavljanja republičkih granica 1945. godine, sandballé termoarij podijeljen je medu Srbije i Crne Gore, ali ostala je kohezija jedinstvenoga prostora u historikom, kaltuchoskom pa i privrednom pogledu. Danas, kada su granice na Balkanu konačno ponavljene, Sandiak ovoj razvoj vidi u obliku evropske regije. To je put i način da . po evropskom moddu, očuva historijlá, teritorijalni i kaltorolollá identitet Sandiska osigura njegova revitalizacija u punom emilu te riječi.
Kijedom demokrauddh opredjeljenja i evropah principa, sandžačke opline i gradovi, u fukciji Saveza općina i gradova Sandžaka, treba da formiraju svoju Skupštinu pod naávom Skuplina evropske regije Sandžak. Inicijalno, u njej bi se predstavnici, odnosno lanovi prvog sastava Skupitine iz oplinaloplina, imenovali na osnovu posljednjih renata izbora za Nacionalno vijeće Bošnjaka i općinskih struktura. Skupitina regije, preko wog lavetnog odbora (izvání organ dupltine), podsticada bi intenzώντής ή καθετήρες rad izmedu organa lokalne samouprave (opline) i republičkih organa (vlade Srbije i Crne Gore). Takoder, ona bi ostvarivala saradnju sa srodnim regijama u užem i širem okruženju. Izvršni odbor ove skupštine formirao bi sekretarijate radi efikasnije koordinacije programa.
Vlast samouprava
Sekretarijat za meduregionalnu saradnju, Sekretarijat za sandžačku dijasporu, Sekretarijat za preduzetništvo i Sekretarijat za obrazovanje i kulturu neophodni su pri samom omivanju Skupštine.
Saradnja Izvršnog odbora Skupštine regije Sandžak sa Vladom Srbije i Crne Gore, kao i organima lokalne samouprave, ima za cilj da vodi ka bežem približavanju Srbije | Crne Gore Evropskoj uniji te orvaranju novih tržišta u cilju pokretanja razvojnih projekata u Sandžaku i lire. Osnivanje ustanova i preduzeća (arhiv Sandžaka, narodno pozorište u Novom Pazaru, javno preduzeće lume i vode Sandžaka, razvojna banka Sandžaka, itd.) treba da doprinese efikasnijem cjelokupnom razvoju ove regije za dobrobit svih njenih gradana.
Sekretarijat za meduregionalnu saradnju otvarao bi predstavništva u Briselu, Istanbulu i Vašingtonu, i zahtijevao otvaranje konzulata BiH, Turske, SAD-a i EU u Novom Pazaru.
Izvršni odbor preko svojih sekretarijata bi pripremao prijedloge zakona i amandmane s ciljem poboljšanja postoječih zakona i propisa koji reguliraju rad jedinica lokalne samouprave (gradovi i općine) i obuhvataju novi koncept regija. On bi, takoder, radio na formiranju prijedloga u vezi sa raspodjelom javnih prihoda u dijelu koji se odnosi na finansiranje jedinica lokalne samouprave i regija, te osiguravao sredstva za saradnju sa sličnim organizacijama u zemlji i inostranstvu, kao i za pokrivanje troškova članarine za članstvo u medunarodnim asocijacijama.
Bez saglasnosti Skupštine regije Sandžak (odnosno bez saglasnosti svih dvanaest općina regije) ne bi se moglo nametati teritorijalno preuredenje (novi okruzi, nove općine i slično) koje zadire u historijski i teritorijalni identitet regije i ugrožava njeno kulturno naslijede, Sva takva ranija dešavanja su nezakonita.
Odbrana od radikalnih nasrtaja
Inicijalno, sredstava za rad i ostvarivanje programa regije Sandžak osiguravala bi se potraživanjem dijela općinskih budžeta. Očekuje se da se iz državnih budžeta pokrivaju troškovi rada Sekretarijata za meduregionalnu saradnju. Sekretarijata za dijasporu i Sekretarijata za obrazovanje i kulturu. U daljem razvoju koristio bi se finansijski model za regije Evropske unije, što treba regulirati propisima.
Ostali administrativni akti o sastavu, radu i reizboru Skupštine i njenih organa precizirali bi se u statutu Skupštine.
Uspostavljanjem prekogranične regije Sandžak, Srbija i Crna Gora osigurao bi se brži društveno-ekonomski razvoj regije i ubrzalo približavanje obje zemlje Evropskoj uniji. Obje zemlje, a pogotovo Srbija, jačale bi i ubrzavale proces ekonomske i demokratske izgradnje. Naravno, koncept evropske regije Sandžak ne zadire u ustavne nadležnosti lokalne samouprave i republičkih organa.
U ovom procesu apsorbiraju se svi modaliteti i iskustva regulative evropskih regija kako bi se poboljšao ukupni napredak. Sama činjenica da Srbija, ugrožena nasljedstvom velikosrpske ideologije, a trenutno i zbog unutrašnjeg i vanjskoga duga, nije u mogućnosti da pokrene značajnije investicione i razvojne cikluse u regijama poput Sandžaka, zahtijeva da se odgovornost za opći napredak što više dijeli sa regijama, što je koncept koji potvrđuje i praksa Evropske unije. Gradani Sandžaka dobijaju na osjećaju sigurnosti i pripadnosti, te dobijaju pravo da aktivno doprinesu boljoj budućnost svoje države Srbije, odnosno Crne Gore. Prekogranična regija Sandžak je i svojevrsna “buffer zone” izmedu Srbije i Crne Gore, što svakako ublažava nasrtaje radikalnih struja iz Srbije na unutrašnju stabilnost Crne Gore.
Predloženi koncept nije u neskladu sa pozitivnim tumačenjem odredbi ustava Srbije i A Crne Gore koji tretiraju ovu materiju.
BANU, Glasnik br. 1 MMXV
Discussion about this post