Oni zapravo odlično razumiju, da savremena srpska nacija, ova koju su uobličili Vuk Karadžić i njegov najbolji drug Sima Sarajlija, može da ima neki osmišljeni identitet samo pod uslovom da negira identite svih okolnih naroda. A to zato jer je sama Srbija useljenički zbijeg iz protekla dva i po vijeka, zbijeg sastavljen upravo od svih naroda koji okružuju (novo)Srbe. Ako priznaju okolnim narodima da imaju svoje zasebne identitete (novo)Srbi znaju da će time negirati svoj identitet, jer su nastali od naroda koji ih okružuju.
Srbi-Sloveni koji su na ovim prostorima živjeli u srednjem vijeku odavno ne postoje kao cjelina, kao grupa, razbijeni su od strane Osmanlija još u srednjem vijeku, a posljednji njihovi ostaci iz Srbije su u južnu Ugarsku iselili 1690. i 1739. godine, u takozvanim Velikim seobama Srba. O ovome sam nekoliko puta pisao, a to su odavno razumjeli i neki od najvećih istoričara koje su Srbi imali.
Akademici SANU sugerišu da sadašnji Srbi nijesu potomci Srba iz doba Nemanjića: Akademik SANU Radovan Samardžić je 1990. godine, na obilježavanju 300 godina Velike seobe Srba (prenosi akademik Vladeta Jerotić), rekao:
“Ako se nešto od bogatstva i sjaja srednjovekovne države Nemanjića i sačuvalo u prvim vekovima turske vladavine, 1690-te godine preobrazilo se to u pustoš i razvalinu: ukoliko se nije sklonio, narod je pobijen ili odveden u sužanjstvo. . . Ako se jednom narodu nekoliko puta u njegovoj istoriji zadaju ovakvi udarci, da li je on, posle svega, upravo taj narod o kome se govori, koji je planiran u genetskom jezgru istorije, kakav je mogao biti?” (Vladeta Jerotić, Vera i nacija, Beograd 2005, strane 56, 59 i 60)
Da li su Srbi-Sloveni iz srednjeg vijeka mogli biti današnji Srbi, pita se Samardžić. Mogli su biti, ali je istorija drugačije odredila, pa tako današnji Srbi imaju malo veze sa Slovenima-Srbima iz vremena Nemanjića.
Akademik Sima Ćirković drugačije formuliše, a govori isto što i Samardžić: “Prešutna pretpostavka da Srbi, uzeti kao primjer, i u 9. i u 19. stoljeću predstavljaju dijelove iste cjeline, ima dalekosežne posljedice na povijesno mišljenje i time što postulira statičnost zbog koje se ne mogu sagledati veličina i dubina promjena koje su se dogodile tijekom vremena te koje su zahvaćale i ono za što se misli da čini ‘bit’. . . Prešutno izjednačavanje pripadnika plemena iz doba seobe Slavena s pripadnicima srpske nacije u 19. stoljeću sprečava da se sagledaju i realno procijene velike promjene s dalekosežnim posljedicama, koje su se u međuvremenu dogodile na istome prostoru. Prisjetimo se samo postanka bosanske države s posebnom organizacijom i strukturom, dinastijom i staleškim saborom, posebne verzije kršćanstva u obliku ‘Crkve bosanske’; zatim se podsjetimo na raspad i propast te države i stvaranje upravnih jedinica Osmanskoga Carstva; temeljitu promjenu vjerskih odnosa, golema pomicanja stanovništva iseljavanjem s toga prostora i doseljavanjem na taj prostor.” (Sima Ćirković, Srbi među europskim narodima, Zagreb, 2008).
Promjene su zahvatale i “bit” Srba, srž Srba, kaže Ćirković. Dakle, “bit” (srž) se promijenila, srž više nije srpska, danas jezgro (Novo)Srba nije srpsko.
Kad ovo razumijemo, da su današnji Srbi u Srbiji, useljenički zbijeg: Bugara i Makedonaca, Crnogoraca, dalmatinskih, hercegovačkih i bosanskih Vlaha, te Cincara, Roma, Grka, rumunskih Vlaha, Albanaca… onda postaje jasno da priča (mit) o veličini, istoriji i identitetu srpskog naroda u istoriji, može da funkcioniše samo ako Srbi negiraju sve okolne narode. Dakle, ako Srbi priznaju Crnogorce kao zaseban narod i priznaju da Crnogorci nemaju srpsko porijeklo, to znači da 2 miliona stanovnika Srbije koji su porijeklom iz Crne Gore nema srpsko porijeklo, a ovo isto važi i za Cincare, Bugare i Makedonce koji su naselili jug Srbije itd. Ova srpska nacija priču os vom dugom trajanju može da gradi samo na bajkama i negiranju naroda koji je okružuju, zato što je sastavljena od tih naroda.
Ko je bio Skenderbeg? Tako je po navici, iz DF saopšteno da je Skenderbeg bio Srbin, to je politički stav ove koalicije, njih nije briga što sama srpska istorijska nauka kaže o ovom pitanju.
Francuski Larousse i izdavačka kuća Vuk Karadžić su 1978. objavili Novu enciklopediju. O Skenderbegu je tu navedeno: “SKENDERBEG, Đurađ Kastriot (oko 1403-1468), knez, albanski velmoža i nacionalni junak u borbi za nezavisnost protiv Turske i Mletaka. Preveden u islam kao talac turskog sultana. Pošto se oslobodio, 1443. došao u Kroju i organizovao albanske velikaše i plemena u otporu protiv zavojevača. Stekao pravo dubrovačkog građanina. Dugo godina vodio borbe protiv Turaka za nezavisnost Albanaca i stekao posebnu slavu na Zapadu, gdje je o njemu napisan veliki broj istorijskih i književnih dela.” (str 1631)
U radu “Udeo srednjega veka u formiranju etničke karte Balkana” akademik SANU Sima Ćirković je napisao: “Albanci su imali kompaktnu matičnu teritoriju obeleženu etničkim imenom (Arbanon, Arbanum, Raban, Regnum Albanie, Albania), a zatim su pred kraj srednjeg veka, imali nekoliko država feudalnih gospodara. Oko njihovih vladara i ratova s Turcima Osmanlijama, najviše oko Skenderbega, Dukađina i Arijanita, obrazovala se snažna tradicija održavana i u narodu i u delima katoličkih humanističkih pisaca.” (Rabotnici, vojnici, duhovnici: društva srednjovekovnog Balkana, Beograd, 1997, str 179)
Cetinjski ljetopis iz 18. vijeka većinom sadrži priču o Skenderbegu: Cetinjski ljetopis je zbirka rukopisa među kojima ima povijesti, hrisovulja, pisama i drugih dokumenata. Nastao je vjerovatno sredinom 18. vijeka i uglavnom ga je napisao Vasilije Petrović Njegoš. Veći dio Cetinjskog ljetopisa sačinjava povijest o Skenderbegu. Ta povijest o Skenderbegu je prepis, ili prepis prepisa originalne povijesti koju je objavio Marin Skadranin u Rimu 1508-1510. Evo kako profesor Božidar Šekularac, koji je rukopis Cetinjskog ljetopisa preveo na naš savremeni jezik, pojašnjava: “Vladika Vasilije je, bez sumnje, sastavljač Cetinjskog ljetopisa, odnosno najvećeg njegovog dijela. Za poglavlje Povijest o Skenderbegu Crnojeviću uzeo je prevod istorije Marina Skadranina, u slijedeće poglavlje je unio povelje Crnojevića, a zatim se ređaju Vasilijevi autorski tekstovi, raznovrsna dokumenta i prijepisi starih istorijskih spisa i ljetopisa.” (Crnogorski anali ili Cetinjski ljetopis, preveo i priredio dr Božidar Šekularac, Cetinje, 1996, str 8)
A u povijesti o Skenderbegu daju se njegove riječi, ovako: “Vama je svima dobro poznato, mila moja braćo i vitezovi albanski, kako je naš pokojni otac bio porobljen od prokletoga cara Murata…” (str 46, ista knjiga)
Akademici SANU Božić i Spremić o Skenderbegu, koji je umro kao katolik: Stefanica Crnojević – otac Ivana Crnojevića, oženio je Skenderbegovu sestru, Skenderbeg je dakle Ivanu Crnojeviću bio ujak, a Ivan Crnojević je sigurno najznačajnija ličnost crnogorske istorije, jer je prijestonicu krajem 15. vijeka iz Zetske ravnice izmjestio na Cetinje, tamo napravio dvor i manastir i novo śedište naše crkve; osnivač je političkog subjekta koji znamo kao Stara Crna Gora. Istorija nije ponijela svojim tokom Ivana Crnojevića, on je promijenio istoriju, on ju je na ovoj našoj teritoriji usmjerio u neočekivanom pravcu. O Ivanu Crnojeviću su svi Crnogorci, svi, do 1918. godine mislili da je najznačajnija ličnost u istoriji Crne Gore, možete pročitati na linku.
Godine 1970. u višetomnoj ediciji “Istorija Crne Gore”, objavljena je knjiga druga “Od kraja XII do kraja XV vijeka”, tom drugi “Crna Gora u doba oblasnih gospodara”. Tu je akademik SANU Ivan Božić naveo: “Slično Crnojeviću činio je i njegov šurak, Đurađ Kastriot Skenderbeg, okupljajući Arbanase za borbu protiv otomanskog osvajača pod crvenom zastavom, na kojoj se nalazio dvoglavi orao crne boje. Crnojevići su se i inače od početka nalazili među bliskim Skenderbegovim saradnicima.” (strane 277 i 278)
Pa na strani 221 iste knjige, Božić piše: “Vezivanje Skenderbega i ostalih arbanaskih prvaka uz napuljskog kralja Alfonsa, 1451. god…”
Sve ukazuje na to da je Skenderbeg rođen u pravoslavnoj porodici. Akademik SANU Momčilo Spemić, izuzetan poznavalac Ilirika (zapadnog Balkana) u 15. vijeku, u knjizi “Despot Đurađ Branković i njegovo doba” (Beograd, 1999), opisuje kako su se hrišćani pokrenuli na oslobođenje od Osmanlija, 1444. godine: “Dok se na Zapadu pripremao rat, antiturski pokret zahvatio je ne samo pojedina rudarska mesta u Srbiji već i mnoge balkanske krajeve. U Albaniji je još prethodne godine Arijanit Komnin poveo borbu. Koristeći upad hrišćanske vojske, Skenderbeg, poturčeni sin arbanaškog gospodara Ivana Kastriota, i srpske majke Vojislave, napustio je tursku vojsku, vratio se u rodni kraj i poveo borbu protiv svojih dojučerašnjih gospodara. Ta borba donela mu je slavu u hrišćanskom svetu, za koji je toliko bio vezan njegov otac. Ivan je naime poklonio dva sela srpskom manastiru Hilandar, od koga je otkupio pirg Sv. Đorđa, poznat kasnije na Svetoj Gori kao “arbanaški pirg”. Njega je takođe zaveštao Hilandaru, kupivši adelfate, što mu je davalo pravo da se sa sinovima skloni u manastir, ako mu Turci otmu zemlju. U Hilandaru je 1431. završio njegov sin Repoš kao pravoslavni monah.” (str 335)
Akademik SANU Ivan Božić je u radu “Albanija i Arbanasi u XIII, XIV i XV veku” napisao: “Među istaknutim albanskim feudalcima bilo je i katolika i pravoslavnih; za katoličanstvo su jače bili vezani oni čiji su posedi bili bliži obali i zapadnom uticaju. Ali, njihova verska orijentacija zavisila je dobrim delom od njihovog političkog opredeljenja. Kolebajući se između dva sveta, vrlo često zakrvljena, oni nisu bili verski netrpeljivi. Katolički knez Karlo Topija obnavljao je crkvu pravoslavnog manastira Šin Đon kod Elbasana. Ivan Kastriot poklonio je Hilandaru dva sela i otkupio od manastira pirg Sv. Đorđa – poznat posle toga na Gori Atonskoj kao “arbanaški pirg” – koji je posle smrti zaveštao istom manastiru. Jedan njegov sin je završio život u Hilandaru kao pravoslavni monah.” (Glas CCCXXXVIII Srpske akademije nauka i umetnosti, Odeljenje istorijskih nauka, knj 3, 1983, str 88)
Pirg je toranj, kula sagrađena uz manastir za odbranu od gusara i dr. Ako su monasi srpskog manastira Hilandar, taj pirg koji je Skenderbegov otac kupio pa poslije opet predao manastiru, nazvali – “arbanaški pirg” i tako se i danas zove, ima li dileme koje je narodnosti bio Skenderbeg?
Kao talac turskog sultana Skenderbeg je nevoljno primio islam, a pošto je otkazao poslušnost sultanu, kad se vratio u Albaniju uzeo je katoličku vjeru, bio je odan rimskom papi kao i ovaj njemu, papa mu je slao novčanu i drugu pomoć.
Lenka Blehova Čelebić piše: “Poznato je da je Đurađ Kastriot Skenderbeg imao za ispovjednika i kapelana franjevca fra Jeronima Petrovog iz Kotora” (Lenka Blehova Čelebić, Hrišćanstvo u Boki 1200-1500, Podgorica, 2006, str 307)
Po kom osnovu je Skenderbeg Srbin? Nije jasno po kojoj osnovi neki srpski nacionalni rabotnici tvrde da je Skenderbeg bio Srbin?
– Da li hoće da kažu da je Skenderbeg Srbin po porijeklu, da su mu preci po očevoj liniji bili Sloveni koji su prije 2000 godina živjeli oko Dnjepra? Kako mogu da dokažu da neko ko se preziva Kastriot je Sloven? Liči li vam da je Kastriot slovensko prezime?
– Da li srpski nacionalni pregaoci hoće da kažu da je Srbin zato što je rođen u pravoslavnoj porodici? Ako je Srbin zato što je pravoslavac, priznaju li time srpski nacionalni radnici, ono što svaki Srbin duboko (i jedino) ośeća u vezi svog nacionalnog identiteta – da je Srbin zato što pripada Srpskoj crkvi. Priznaju li time srpski nacionalisti da Srbe ne veže zajedničko porijeklo, već da su samo jedna velika vjerska grupa koja se proglasila za naciju?
– Ako srpski nacionalisti Skenderbega proglašavaju Srbinom zato što mu je majka bila Slovenka-Srpkinja Vojislava, hoće li priznati da je Novak Đoković Hrvat jer mu je majka Dijana vjerodostojna Hrvatica, rođena od oca Zdenka Žagara i majke Elizabete? Ako ga zbog majčinog porijekla pribrajaju u Srbe hoće li početi da Iva Andrića označavaju kao Hrvata jer je rođen od katolkinje Katarine (i oca Antuna), a u mladosti se deklarisao kao Hrvat? Ako je Skenderbeg Srbin zbog majke Vojislave, onda su Nemanjići bugarska dinastija! Jer, Dušana Nemanjića nije rodila Srpkinja, već Bugarka Teodora Smilec, kao što ni Dušanovog oca Stefana Dečanskog nije rodila Srpkinja, već takođe Bugarka – Ana Terter, kao što ni Dušanova žena Jelena, majka njegovog sina i prestolonasljednika Uroša, nije bila Srpkinja, već opet Bugarka – sestra bugarskog cara Ivana Aleksandra.
Dakle, priča da je Skenderbeg Srbin nema ozbiljno utemeljenje, ponavljam, srpski šovinisti moraju da negiraju okolne narode, jer su potekli od njih, na primjer Karađorđev đed je bio katolički Albanac, to śedoče dokumenta stara preko 200 godina, možete ih pogledati u tekstu “Mit je da je Karađorđe Petrović bio porijeklom iz Vasojevića”.
Skenderbeg nije srpski, već u potpunosti albanski nacionalni junak, borio se protiv Turaka na teritoriji današnje Albanije, u toj borbi za slobodu je predvodio velikom većinom Albance, a među njegovim ratnicima bilo je sigurno i onih koji nijesu bili Albanci. Da je bio Srbin, on bi sa svojom vojskom ušao na Kosovo i prikupio znatne srpske snage te bi dalje pokušavao da oslobodi Srbiju, a ne samo da brani Albaniju (no dobro sad će srpski nacionalfantazeri da kažu – “borio se za srpsku Albaniju”).
U Cetinjskom ljetopisu koji je napisao vladika Vasilije Petrović Njegoš prije skoro 300 godina, Skenderbeg je prikazan kao vođa Albanaca.
Skenderbeg je bio katolik, a prvi Srbi katolici pojavili su se tek u 19. vijeku, možete pročitati na linku.
Evo već preko 500 godina 99% istoričara i pisaca ga tretiraju kao Albanca, a među njima i svi najznačajniji srpski istoričari koji su se bavili i bave se balkanskim srednjim vijekom.
Srpski monasi na Hilandaru su Skenderbega još prije mnogo vjekova prepoznali kao Albanca jer pirg koji je njegov otac poklonio manastiru Hilanadar zovu “arbanaški pirg”.
Skenderbeg je velika istorijska ličnost: U pomenutom radu iz 1983. godine “Albanija i Arbanasi u XIII, XIV i XV veku” Ivan Božić o Skenderbegu rezimira: “Skenderbeg se neumorno spremao za dalje akcije, ali se naglo razboleo i umro u Lješu 17. januara 1468. godine. Njegovoj udovici i sinu ponudio je napuljski kralj Ferante sklonište u svojoj kraljevini, što su oni i prihvatili. Tako je završio svoj životni put veliki borac, čije je ime slavljeno još za njegovog života, a čiju je uspomenu još više okitila legenda. Đurađ Skenderbeg je bio u prvom redu ratnik izuzetnih sposobnosti koji je uvek uspevao da neprijatelju nametne svoj ratni plan. Mada je ponekad, kada je to bilo potrebno, morao da popušta i da svoj stav usklađuje sa opštim prilikama, on je uporno i dosledno ulagao sve snage, i svoje lične i samog naroda, da suzbije turski pritisak na albansko tle. On sam nije mogao da tursku vlast konačno otkloni, ali je herojskim dugogodišnjim otporom zadržao za izvesno vreme širenje Osmanlija i odložio njihov pobedonosni juriš na zapadni svet.” (str 82 i 83)
Skenderbeg je albanski nacionalni junak, ali njega moraju poštovati svi balkanski narodi jer se preko 20 godina sa svojim skromnim snagama odupirao Osmanlijama, bio im je kost u grlu.
Da nije Skenderbeg bio brana Turcima prema Zeti da li bi Zeta ranije pala pod Turke, da li bi uopšte Crnojevići uspostavili moć koju su imali, da li bi uopšte izašli na istorijsku pozornicu? Tek poslije Skenderbegove smrti pali su Skadar i Žabljak Crnojevića – Ivanova prijestonica.
Skender je bio rođak, saveznik i prijatelj sa Crnojevićima, Skenderbeg ima ulicu u Beogradu, trebao bi da je dobije i u Podgorici.
Razgovor o ovom članaku