Premijer Republike Kosovo je i ovog puta ostavio bez teksta srpsku šovinističku javnost, ali i istovremeno oduševio predstavnike onih progresivnih snaga. Tako je recimo kolumnista Dragan Bursać, ne krijući oduševljenje napisao na twitteru: “Na stranu što Aljbin Kurti govori srpski bolje od 90% srpskih politčara, on je trenutno najbolji balkanski lider”, objašnjavajući to beskompromisnim opredijeljenjem Albina Kurtija za građansko društvo. Govoreći o neodrživosti upostave “zajednice srpskih opština” na teritoriji Republike Kosovo, gospodin Kurti je između ostalog i postavio pitanje da li bi Srbija pristala na uspostavu bošnjačkih opština u Sandžaku. Zanimljivo, nemušti novinari Sputnjika i Tanjuga su mu između ostalih neprofesionalnih dobacivanja, kazali kako u Srbiji to niko i ne traži, dok eto, Srbi sa Kosova traže. Naravno, Bošnjaci i svi građani Sandžaka i ne traže takav oblik jednonacionalne autonomije, ali ideja o autonomiji Sandžaka je stara, onoliko koliko postoji srpska vlast u toj okupiranoj zemlji. Donosimo ovog puta nešto više na tu temu:
Zahtjev za uspostavljanje specijalnog stusa za Sandžak delegacija Bošnjačkog nacionalnog vijeća Sandžaka (BNVS) je zastupala na Mirovnoj konferenciji o Jugoslaviji u Londonu održanoj od 26. do 28. avgusta 1992. godine, a bio je i osnov za razgovore na Mirovnoj konferenciji u Ženevi između predstavnika BNVS i predstavnika Mirovne konferencije. Na sastanku delegacije BNVS i kopredsjednika Mirovne konferencije Sajrusa Vensa i Lorda Dejvida Ovena, predstavnika grupe za nacionalnosti Gerta Arensa kao i novoimenovanog predsjednika grupe za Sandžak pri Ženevskoj konferenciji Marcela Reya zaključeno je da BNVS konkretizuje i pravno uobliči stav u specijalnom statusu primjenjen na Sandžak.
Na osnovu ovih dogovora i javne rasprave eksperata BNVS je 6. juna 1993. godine usvojilo konačan tekst Memoranduma o uspostavljanju specijalnog statusa za Sandžak i dostavila ga kao zahtjev Mirovnoj konferenciji, kao optimalno rješenje za bošnjački i druge narode koji je žive na prostoru Sandžaka.
Polazeći od neotuđivog prava na samoopredjeljenje, slijedeći politiku mira, tolerancije i saradnje sa drugim narodima, a u cilju očuvanja nacionalne samobitnosti i zaštite individualnih i kolektivnih prava bošnjačkog naroda u Sandžaku, Bošnjačko nacionalno vijeće je 23. maja 2019. godine u skladu sa svojim ovlaštenjima pokrenulo inicijativu za rješavanje statusa Bošnjaka i statusa regije Sandžak i sa njenim sadržajem upoznalo je Vlade Srbije i Crne Gore i sve međunarodne institucije. Vijeće je pozvalo sve društveno-političke faktore u Sandžaku da prihvate specijalni status za Sandžak kao zajednički koncept za rješavanje statusa bošnjačkog naroda i statusa regije Sandžak.
Specijalni status Sandžaka predstavlja projekat od šireg međunarodnog značaja u procesu evropskih i NATO integracija zemalja Zapadnog Balkana. Sandžak u kojem su konstitutivni narodi Albanci, Bošnjaci, Crnogorci i Srbi, treba biti nukleus regionalne stabilnosti i saradnje na Balkanu.
Za ovaj projekat je posebno zainteresovan bošnjački narod u Sandžaku čija je politička egzistencija dovedena u pitanje. Republički organi Srbije i Crne Gore, više od 100 godina, na teritoriji Sandžaka neodgovorno, nelegalno i nelegitimno vrše vlast.
Srpske oružane snaga nad Bošnjacima i Albancima u Sandžaku imaju isključivo represivnu funkciju.
Nakon raspada bivše SFRJ status Bošnjaka i Sandžaka nije riješen. Bošnjaci ne prihvataju ovakav težak i neizvjestan položaj i ne slažemo se sa postojećim stanjem.
Specijalni status predviđa da se funkcija državne vlasti ostvaruje preko organa Sandžaka i preko organa opština u njegovom sastavu i da Sandžak ima pravo stupanja u međunarodne odnose.
Prava i obaveze se regulišu Ustavom Sandžaka a Sandžak je teritorijalna politička zajednica ravnopravnih građana i naroda koji u Sandžaku žive. Albancima, Bošnjacima, Crnogorcima i Srbima priznaće se status konstitutivnog naroda u Sandžaku.
Područje Sandžaka je demilitarizovano pod nadzorom OUN i Evropske unije, a granice Sandžaka su utvrđene na Berlinskom kongresu 1878. godine kao corpus separatum kada su utvrđene i međunarodno priznate granice Srbije i Crne Gore.
Sandžak je jedinstven statistički region a obuhvata područja sadašnjih opština Novi Pazar, Tutin, Sjenica, Nova Varoš, Priboj, Prijepolje Pljevlja, Bijelo Polje, Berane, Andrijevica, Petnjica, Gusinje, Plav i Rožaje.
dardaniapress
Razgovor o ovom članaku