3,650 fëmijë shqiptarë, të cilët sot po mësojnë me 35,448 libra shkollorë të financuar plotësisht nga Qeveria e Kosovës, janë bërë viktima të një lufte të heshtur administrative. Ndërkohë që Kosova ka zbatuar të gjitha detyrimet e saj ligjore, banka pranuese në Serbi ka bllokuar tre herë radhazi pagesën prej 304 mijë eurosh, pa asnjë shpjegim juridik, teknik apo rregullator. Kjo nuk është “mos-përputhje bankare”. Kjo është politikë e pastër.
E njëjta skemë u pa edhe te anulimi i programit të subvencioneve bujqësore për fermerët shqiptarë, një vendim i Këshillit Kombëtar Shqiptar që iu nënshtrua gjithë procedurave të ligjshme, por që u godit brutalisht nga aparati shtetëror serb. Për Serbinë, çdo forcim i autonomisë funksionale të institucioneve shqiptare në Luginë shihet si kërcënim – dhe rrjedhimisht frenohet.
Administrata si mur politik
Serbia ka vite që e ka transformuar administratën e saj në instrument politik kundër pakicave. Në vend se të jetë neutralitet institucional, ajo shndërrohet në një mur të heshtur përmes:
bllokimeve të fondeve të ligjshme,
anulimeve të vendimeve të këshillave kombëtare,
luftës kundër arsimit në gjuhën shqipe,
pengimit të organizimit kulturor e institucional,
presionit ndaj komunave me shumicë shqiptare,
dhe, në rastin e Sanxhakut, ndaj boshnjakëve me mekanizma pothuaj identikë.
Modeli është i njëjtë: administrata përdoret aty ku nuk arrin politika e hapur represive.
Pengimi i shqiptarëve në Luginë dhe presioni paralel në Sanxhak
E rëndësishme është edhe një paralele që shpesh lihet në hije: shqiptarët në Luginë dhe boshnjakët e shqiptarët në Sanxhak përballen me të njëjtën qasje shtetërore. Serbia e njeh mirë logjikën e bllokimit: e përdor atë kur nuk ka justifikime politike.
Në Sanxhak, premtimet për investime zhduken me vite, projektet e zhvillimit ekonomik lihen përgjysmë, ndërsa komunat “disidente” ndëshkohen me mungesë fondesh. Në Luginë, Serbia shkon edhe më larg: ndërhyn në të drejtën elementare të fëmijëve për të pasur tekste shkollore.
Në të dy rastet, mesazhi i Serbisë është i qartë dhe cinik: pakicat mund të mbijetojnë vetëm brenda gishtave të shtetit serb, jo jashtë tyre.
Përpara një realiteti të ri
Ajo që ndodhi me transferin e fondeve për librat shkollorë nuk është incident. Është sinjal.
Sinjal që Serbia po teston kufijtë e tolerancës së Bashkimit Evropian, duke përdorur mjete të sofistikuara administrative për të kufizuar të drejtat e komuniteteve jo-serbe.
Sinjal që shqiptarët në Luginë do të përballen me barriera të reja, nëse nuk ka reagim të fuqishëm institucional dhe ndërkombëtar.
Sinjal që, edhe pas dekadash dialogu, Beogradi nuk e sheh Luginën si hapësirë ku shqiptarët mund të zhvillohen natyrshëm, por si territor që duhet mbajtur dobët, të varur dhe të frenuar.
Kosova nuk mund të qëndrojë indiferente
Me të drejtë Bislimi thekson se kjo nuk është çështje financiare, por e drejtash themelore. Një fëmijë shqiptar në Preshevë nuk mund të jetë peng i lojërave bankare të Serbisë. E po aq, një fermer shqiptar nuk mund të humbasë subvencionet vetëm sepse një aparat burokratik e sheh zhvillimin si kërcënim etnik.
Kosova ka dorëzuar tek BE të gjitha provat – SWIFT, kthimet bankare, procesverbalet e vendimeve – dhe kjo është hapi i duhur. Por nuk mjafton vetëm kaq. Kjo çështje duhet shndërruar në temë publike evropiane, sepse Serbia po abuzon pikërisht me heshtjen ndërkombëtare.
Përfundim: një sistem që nuk ka ndryshuar
Edhe pse Serbia pretendon se është në rrugë drejt BE-së, praktikat e saj ndaj shqiptarëve në Luginë dhe ndaj shqiptarëve e boshnjakëve në Sanxhak tregojnë të kundërtën. Nuk është shtet modern ai që përdor bankat për të luftuar fëmijët e një komuniteti minoritar; as ai që u mohon fermerëve të drejtën për ekzistencë.
Në asnjë rast nuk kemi të bëjmë me gabime teknike – por me strategji politike.
Nëse Bashkimi Evropian i lejon këto praktika të kalojnë pa ndëshkim, atëherë Serbia ka fituar betejën për të normalizuar diskriminimin nën petkun e burokracisë. Dhe kjo do të jetë një humbje jo vetëm për shqiptarët e Luginës e Sanxhakut, por për të gjithë standardin evropian të të drejtave të njeriut.
Discussion about this post