Shkruan: Ismail SINANI

Shqiptari i sotëm, që duket qartë se është humbur në amullinë e jetës moderne, po shtiret sikur nuk ka kohë të merret me të djeshmen. Ajo i duket e dalë mode, e kapërcyer…, që nuk ia vlen të harxhosh kohë për të. E, në fakt, thesari ynë fatzi, por që mund të jetë dritë për nesër, qëndron mu aty ku askush apo pakkush ka guximin ta kthejë kokën dhe të gjurmojë.

Kryeshqiptari i sotëm, i yshtur për t’u dukur sa më lider, me sjelljet e tij po i merr në qafë edhe një herë gjithë ata që kanë vënë shpirtin e tyre në altarin e historisë. Fjala është për gjenocidin permanent që ky komb e ka përjetuar që nga viti 1878 e deri më 1999. Këtu po e vendosi një pikë. Kaq! Sepse, po të vendosja tri pika…, atëherë ruana Zot se çfarë skenash do të shihnim apo do të shihnin ata që do të ngeleshin gjallë!

E gjenocidi, krimi kundër njerëzimit, masakrat, dhunimet, përdhunimet… ato shihen edhe sot. Mjafton t’i mbyllim sytë e të shkojmë në Prekaz. Prej aty, prej te varri i Adem Jasharit, shumë lehtë do të mund ta shohim historinë tonë më shumë të tmerrshme sesa të lavdishme që nga Kongresi i Berlinit e deri më sot. Plot 144 vjet.

Ulur aty pranë varrit do të mund të dëgjohen shumë mirë britmat e 80 mijë shqiptarëve të masakruar brenda pak ditësh nga Nishi e deri në Shkup. Do të mund të dëgjohej vaji i nënave, që u merren fëmijët nga prehri e u theren para syve. Do të mund të shihen sytë engjëllorë të fëmijëve që e ndërpresin lojën në gjysmë, duke mos e kuptuar se mortaja e vdekjes i ka prekur edhe ata. Do të mund të dëgjohen britmat e vajzave dhe nuseve të reja, të cilat çnderohen para familjeve të tyre…, e pastaj, do të mund të dëgjohen edhe drithërimat e zërit të burrave që nuk e kishin besuar sendonjëherë do të përballeshin me një gjëmë të tillë.

E nëse vazhdojmë t’i mbajmë sytë mbyllur, do të mund t’i shihnim edhe kolonat e gjata të 300 mijë shqiptarëve që nëpër borë e acar përpiqen të shpëtojnë. Do t’i shihnim edhe ata të pafatët, sidomos fëmijët dhe pleqtë, që nuk mund ta përballojnë atë udhëtim të tmerrshëm e që vdesin rrugës.

E pastaj?! Pastaj, pasi t’i shohim e dëgjojmë gjithë ato fytyra të vyshkura, mund ta kthejmë kokën kah Plava e Gucia. Armiku i njëjtë, dora e njëjtë. Dallimi vetëm në vite. Kanë kaluar vetëm 30 vjet. Sërish gjak, sërish tmerr, sërish shqiptarë të vrarë. Fëmijë e gra, djem e burra, si dhe vajza e nuse të përdhunuara…

Sërish i mbyllim sytë dhe vijnë luftërat ballkanike. Kokën e kthejmë nga Shkupi e Kumanova, Kërçova e Dibra, Vitia e Gjilani… Ç’të shohësh?! Keq e më keq! Vrasje, persekutime. Armiku i njëjtë, dora e njëjtë.

Nuk kalon shumë kohë, sërish edhe një luftë. Kësaj radhe edhe më e madhe.

Dhe, i mbyllim sytë. Masakra e Bihorit. Për një natë 2.000 fëmijë shqiptarë të vrarë. Mbi 700 me bajoneta, mbi 700 digjen në zjarr e rreth 500 vdesin nga të ftohtët. Viti 1943. Bashkë me fëmijët vriten dhe digjen për së gjalli edhe 2.700 djem e vajza, nëna e baballarë… E pas kësaj vjen heshtja. Heshtje e madhe. Zhduken nga sipërfaqja e dheut 82 fshatra.

Një vit më vonë. Kthejmë kokën kah Karadaku i Shkupit. Vjeshta e 1944-tës. Fshat më fshat. Bllaca e kalon më së keqi. Për çdo ditë vrasje, vrasje, vrasje… Vriten me qindra të rinj. Dora, tashmë, dihet.

Heshtja vazhdon… Po në atë vjeshtë masakra e Monopolit të Tetovës. Vrasësi sërish dihet.

Një vit më vonë. Atëherë kur bota kishte filluar ta shijonte lirinë. Disa mijëra të rinj nisen drejt Tivarit për të mos u kthyer më kurrë. Sërish i njëjti vrasës.

Viti 1946… deri më 1998. Persekutime, persekutime, persekutime… vrasje e dëbime.

E pastaj, ulur aty pranë varrit, vjen marsi. Kësaj here pak më ndryshe. Tre ditë e tre net. Në fund shkon në amshim një familje e tërë, por shumë… shumë e madhe…

Pas kësaj rikthehet në kujtesë 1878-ta. Njëjtë si atëherë edhe 120 vjet pas. Vrasje, masakra, dhunime e përdhunime… dëbime…, Krusha e Madhe… Dora është e njëjtë. Mbi 14 mijë të vrarë… e sot e kësaj ditë 1.600 të zhdukur. Për përdhunimet as mos të flasim!

Viti 2022. Kosova sot gjendet përballë një presioni tejet të madh. I kërkohet marrëveshje dhe lëshim pe përballë gjithë kësaj që u përmend e nuk u përmend më lart. I kërkohet ta harrojë të kaluarën! Më e keqja, edhe kryeshqiptari në përqafim me Vuçiqin po thotë të harrohet e kaluara!

E si të harrohet?! Si të harrohet kur zërat e vajit dëgjohen aq shumë, zërat e atyre fytyrave të njomura me gjak?!

E kjo a i bie se ne vazhdimisht duhet të jemi në konflikt? Gjithsesi se jo. Por, ama, paqja vjen duke i mjekuar plagët. Serbia e sotme nuk tregon ndjeshmëri për mëkatet e së kaluarës. Madje, ajo shkon edhe një hap tutje. Thotë se të dyja palët kanë mëkate. E, pastaj, hajde besoi edhe një herë!