“Është e pakrahasueshme, sikurse të krahasonim tani Mbretin Aleksandra dhe Aleksandar Vuçiqin. Këto janë dy rrethana dhe role të ndryshme historike. Boshnjakët nuk kanë sulmuar askënd. Mbrojtja dhe sulmi janë diametralisht të ndryshme. Srebrenica ishte e pambrojtur, civilë të tjerë. Çfarë lloj heroizmi është të vrasësh civilë dhe të paarmatosur dhe tjetër të mbrosh? Mbrojtja e Novi Pazarit nuk është bërë me qëllimin për t’i shkaktuar disfatë dikujt, por për të mbrojtur ekzistencën, lirinë dhe jetën e një popullsie që nuk ka sulmuar kurrë askënd dhe atë që regjimi okupator do t’u bëjë boshnjakëve apo serbëve. varen nga popullsia e Novi Pazarit” tha historian i njohur, duke folur me rastin e deklaratës së presidentit serb Aleksandar Vuçiq në lidhje me muralin e Ratkl Mlladiqit në Beograd, se “ata që gjoja po luftojnë kriminelët e luftës në tetë apo nëntë vjet. nuk e kanë hequr tabelën me emrin e Acif Efendija në Novi Pazar, i cili është dënuar nga një gjykatë vendase për krime”.
“Ne nuk e mbrojtëm muralin apo grafitin. Ndryshe nga ata që thonë se po luftojnë kriminelët dhe që tetë vjet nuk kanë shkuar ta shkatërrojnë pllakën me mbishkrimin Acif Efendija, të cilën nuk e dënoi Tribunali i Hagës, por autoritetet e Serbisë dhe Jugosllavisë. nuk u ka shkuar mendja ta bëjnë këtë”, ka thënë Vuçiq, raportojnë mediat më 10 nëntor.
Duke komentuar deklaratën e Vuçiqit për Snews, Shkrijel posaçërisht thekson dhe kujton se Aqif Efendija u gjykua nga ata që nuk mundën ta nxirrnin në skenën politike dhe se ai nuk ishte armik i serbëve por i çetnikëve.
Pjesëtarët e grupit të tifozëve “Torcida Sandžak” pastruan pllakën përkujtimore të Aćif Efendija, e cila u rrëzua nga një autor i panjohur në prill 2013.
“Ai nuk është armik i serbëve, ai është armik i çetnikëve që bënë tri sulme në Novi Pazar. Nuk janë kursyer në këto sulme, të dyja palët kanë qenë të armatosura. Ata që morën pjesë në këto beteja u vranë, nuk u vra asnjë grua apo fëmijë. Madje ka dëshmi se më shumë se 300 serbë vendas janë shpëtuar dhe janë vendosur në vende të sigurta. Roli i Acif Efendsë është pozitiv dhe tabela e vendosur në qendër të qytetit nuk shërben për të lënduar sytë e kolegëve tanë joboshnjakë, por si një borxh për të kujtuar se kush është përgjegjës për mospërjetimin e Srebrenicës atëherë, dhe jo si një pandam për të provokuar popullatën tonë përkatëse joserbe”, beson ky ligjërues universitar dhe historian boshnjak me prejardhje nga Peshteri i shkolluar dhe doktoruar në Shkup.
Ai vlerëson se Acif Efe. ishte përfaqësuesi më i madh politik i respektuar dhe më i shquar i boshnjakëve të Sanxhakut në mes të dy luftërave, dhe Ratko Mlladiq është armiku më i madh i boshnjakëve në shekullin e 20-të, i cili ende deklarohet në gjyq kundër boshnjakëve që ai i quan turq.
“Ekzekutimi i Aqif Haxhiahmetoviqit ( Blytës ) u krye nga kundërshtarët e tij politikë. Në konfliktin në Novi Pazar nuk pati viktima civile dhe Acif Efe. u dënua nga një gjykatë ushtarake, pa ndonjë fakt përkatës që do ta çonte në pushkatim, gjë që u bë. Acif Efen. është mbrojtësi i Novi Pazarit dhe mbrojtjen nuk e ka bërë me qëllim që të dëmtojë bashkëqytetarët e tij, përkatësisht popullatën ortodokse të Novi Pazarit”, beson profesori Shkrijeli.
Sipas historianit të shquar, Haxhihametoviq (Blyta) e mbrojti qytetin për të mbrojtur popullsinë boshnjake dhe në ndihmë i erdhën njësitë shqiptare nga Kosova, të cilët ishin gjithashtu qytetarë jugosllavë, nuk erdhën nga Shqipëria dhe disa kishin lidhje familjare dhe miqësore me popullin e Novi Pazar.
– Gjatë sulmit çetnik u vranë 700 veta, gjysma shqiptarë
“Në tre sulme gjatë konfliktit janë vrarë mbi 700 persona, gjysma e tyre me rastin e shqiptarëve, ndërsa pjesa tjetër pjesëtarë të forcave të armatosura nga territori i Novi Pazarit dhe Rashkës. Nuk ka viktima civile në këtë betejë. Ky është dallimi. Më gjeni vetëm një shembull ku muslimanët vranë gra dhe fëmijë”, thekson prof. Shkrijeli, duke shtuar se roli i Aqif Eff.t si organizator i mbrojtjes së Novi Pazarit nga çetnikët si figura më e rëndësishme politike në periudhën ndërmjet dy luftërave, është i pakrahasueshëm.
Duke folur për dokumentet dhe faktet që krijojnë një pasqyrë reale të këtyre ngjarjeve, Shkrijel thekson se përveç faktit që ka disa fakte të palogjikshme, Milutin Zhivkoviq në disertacionin e doktoraturës në atë temë ishte shumë më korrekt se Mija Radoviq dhe Ramiz Crnisanin.
“Kam krijuar përshtypjen se ishte më shumë një konflikt personal mes dy personave, njëri nga ekipi i ekzekutorëve dhe ai që nuk mund të flasë dhe të thotë arsyen e vërtetë. Nuk ka asnjë provë që Acif Effendiu është kriminel lufte dhe se kushdo mund ta shpallë atë armik të popullatës ortodokse serbe apo malazeze, ashtu si boshnjakët nuk janë armiq të serbëve. “Boshnjakët nuk janë një mjet ryshfeti, kështu që sa herë që ndodh një shpërthim, boshnjakët vendosin para për kusuritje,” tha profesor Shkrijel.
Aqif ef Blyta(1887–1945), i njohur gjerësisht si Aqif-efendija, është një nga politikanët më të famshëm të Sanxhakut në mes të luftërave botërore dhe organizatori i mbrojtjes së Novi Pazarit nga sulmet çetnike. në fillim të Luftës së Dytë Botërore.
Në betejat vendimtare me njësitë çetnike, të cilat kryen tri sulme mbi Novi Pazarin ndërmjet 4 tetorit dhe 7 dhjetorit 1941, forcat e Blytës, të ndihmuara nga boshnjakët e Bishevës dhe Peshterit, dhe veçanërisht nga shqiptarët e udhëhequr nga Shaban Poluzha nga Drenica (Kosovë) , fituan fitoren dhe zmbrapsnin sulmet.
Aktgjykimi i Gjykatës Ushtarake të Rrethit Ushtarak Divizioni për Sanxhak nr. 6, 19 janar 1945, dënoi me vdekje me zhdukje të përhershme të të drejtave. Më 21 janar 1945, Aqifi u qëllua për vdekje nga autoritetet komuniste në një ekzekutim publik në vendin e ekzekutimit të Haxhet në Novi Pazar, së bashku me krytarin e kohës së luftës së Novi Pazarit, Ahmet Daci. Aqif Blyta zyrtarisht konsiderohet armik i popullit në Serbi dhe në historiografinë serbe është shënuar si një nga armiqtë e popullit serb në zonën e Sanxhakut.
Në qendër të Novi Pazarit, më 8 maj 2012 nga Këshilli Kombëtar Boshnjak (BNV) u ngrit një tabelë me emrin dhe pamjen e Aqif Haxhiahmetoviqit- Blytës, presidentit dhe organizatorit të mbrojtjes së Novi Pazarit gjatë Luftës së Dytë Botërore. Kujtojmë se atëherë, pas intonimit të himnit të boshnjakëve në Serbi, “Unë jam biri jua” në vendin ku ka qenë shtëpia etij, është vendosur një pllakë përkujtimore.
“Ruajtja e kujtimit të personaliteteve dhe të mëdhenjve të famshëm boshnjakë është borxhi dhe mirënjohja jonë për gjithçka që ata kanë bërë për popullin e tyre”, shkruhet në atë pllakë përkujtimore, në zonën e këmbësorëve në Novi Pazar transmeton portali SNEWS.
Diskutim rreth këtij postimi